معرفی سلامت الکترونیک
شاید کلمه سلامت الکترونیک (E-Health) زیاد به گوش‌تان خورده باشد، اما دقیقا چیست و به چه معناست؟
درواقع سلامت الکترونیک به استفاده از فناوری‌ها در جهت بهبود سلامت، رفاه و بهبود مراقبت‌های بهداشتی اشاره دارد، با این حال ارایه یک تعریف جامع برای آن دشوار است چرا که سلامت الکترونیک یک اصطلاح گستره است که مفاهیمی درباره سلامت، افراد و فناوری را در بر می‌گیرد.
به‌طور کلی، سلامت الکترونیک به ارائه خدمات، مفاهیم و اطلاعات از طریق فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) اشاره دارد. در این‌جا برای اینکه حق مطلب ادا شود، سلامت الکترونیک را از سه دیدگاه مختلف سازمانهای مراقبت بهداشتی، فناوری و کاربر (user) مورد بررسی قرار می‌دهیم.
از منظر سازمانهای مراقبت بهداشتی، سلامت الکترونیک به مجموعه روش‌هایی اشاره دارد که بتوانیم که با کمک آن‌ها کیفیت مراقبت‌های بهداشتی را ارتقا دهیم، برای مثال روش‌هایی که بتوان با کمک آن ارائه محصولات و خدمات درمانی برای بیمار مقرون به صرفه‌تر شود، جز این دسته قرار می‌گیرند. برای دسترسی به این هدف، فناوری‌ها نیز باید مقرون به صرفه، در دسترس بوده و رابط کاربری آسانی نیز داشته باشند. سلامت الکترونیک در طول دوره مراقبت‌های بهداشتی می‌تواند در مراقبت، پیشگیری و درمان نقش داشته باشد. برای مثال سیستم‌های آنلاین برای تشخیص مسائل بهداشتی و کمک به تصمیم‌گیری در مورد مراقبت‌های متناسب با نیازهای افراد، درمان مبتنی بر وب برای درمان افسردگی، خدمات آنلاین برای تعیین وقت جهت مراقبت‌های بهداشتی و خدمات مبتنی بر وب که به فرایند مراقبت از بیمار کمک می‌کنند، کاربرد دارند. در مبحث پیشگیری؛ از سلامت الکترونیک در جهت اطلاع‌رسانی یا آموزش شهروندان یا بیماران درباره سبک زندگی سالم‌تر و یا اطلاع‌رسانی به مردم در مورد خطرات احتمالی مثلا نحوه برخورد با گزش کنه استفاده می‌شود.
مبحث فناوری، به سخت افزار و نرم افزاری که در سلامت الکترونیک مورد استفاده قرار می‌گیرد، اشاره دارد. انواع مختلفی از فناوری‌های سلامت الکترونیک وجود دارد و ارائه یک نمای کلی جامع و به‌روز غیرممکن است، اما می‌توانیم چند مثال ارائه کنیم. اول از همه، اپلیکیشن های مبتنی بر وب و اپلیکیشن های موبایل هم در گذشته و هم در زمان حال بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین ابزارهایی مانند ساعت هوشمند و حسگرهای سلامت دستگاه‌‌هایی هستند که می‌توانند اطلاعات مربوط به فعالیت‌های روزانه، مصرف غذا و احساسات را جمع‌آوری کنند. ربات‌های خانگی (Domotics) یا فناوری‌های محیطی نیز نوعی از سلامت هستند که فناوری و خدمت‌رسانی را ادغام کرده و در محیط‌های خانگی جهت بهبود زندگی ساکنان به کار می‌روند. دکمه‌های هشدار ساده تا حسگرهای هوشمندی را شامل می‌شود که تشخیص می‌دهند چه زمانی فعالیت‌ها به طور قابل‌توجهی با روال روزانه فرد متفاوت است، همگی جز این دسته ابزارها قرار می‌گیرند. اما با این حال، این مرور کلی به دور از جامعیت است و مهم است که در نظر داشته باشید که فناوری‌ها می‌توانند خیلی سریع به وجود آمده و ناپدید شوند.
در نهایت در طراحی فناوری‌ها، در نظر گرفتن کاربر نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. رویکرد توسعه کاربر محور زمانی اتفاق می افتد که بیماران، ارائه دهندگان مراقبت و سایر ذینفعان (مانند سازمان هایی که بودجه توسعه سلامت الکترونیک را تامین می کنند) در فرآیند توسعه شرکت کنند. نظر کاربران در اجرای فناوری‌های سلامت الکترونیک بسیار مهم است، چرا که هم به کابران نهایی کمک خواهد کرد و هم مقرون به صرفه هستند. جذب و تأثیر فناوری که نیازهای کاربران نهایی و سایر ذینفعان را برآورده نمی کند، اغلب بسیار کم است. فناوری‌های جدید و نوظهور با آنچه مردم نیاز دارند، فکر می‌کنند و چگونه می‌خواهند فناوری را در زندگی خود ادغام کنند، سازگارتر می‌شوند. به این ترتیب، بیماران، شهروندان و کارکنان مراقبت‌های بهداشتی می‌توانند در تصمیم‌گیری درباره نحوه استفاده از فناوری برای حمایت از سلامت و رفاه، توانمند شوند و فعال باشند، اما این تنها زمانی رخ می دهد که فناوری ها با دیدگاه کاربر مطابقت داشته باشند.
منابع:
- van Gemert-Pijnen, L., Kelders, S. M., Kip, H., & Sanderman, R. (2018). eHealth research, theory and development: a multi-disciplinary approach. Routledge.
- https://www.futurelearn.com/courses/ehealth